‘Ye ve Tüy’e ceza yağdı
Her şey, İngiltere’nin Güney Galler bölgesindeki Port Talbot'ta yaşayan bir çiftin, restoranda binbir çeşit yemek yedikten sonra hesabı ödemeden kaçmalarıyla başladı. Özellikle pandemi sonrası artan bu ve bunun gibi vakalar dünyada etkisini artıran ekonomik krize, yoksulluğa daha fazla dayanamadı ve yükselişe geçti. Gıda işletmelerinde yapılan hesaplamalar da kaçak müşterilerin giderek arttığını gösterir nitelikte. The Guardian’da yayınlanan Leah Harper’ın kaleme aldığı habere göre ‘ye ve tüy’ olarak tanımlanan suçu işleyenler hapse atılmaya başlandı.
12 AY HAPİS CEZASI
Ann McDonagh 12 ay hapis cezasına çarptırılırken, eşi Bernard McDonagh'a sekiz ay hapis cezası verildi. Ayrıca Swansea mahkemesinde davaya bakan yargıç, çiftin sahte bir kart kullanarak restoranları dolandırdığını, kasaya geldiklerinde kartın çalışmadığını göstererek nakit almak için ayrıldıklarını ve sonra geri dönmediklerini tespit etti. Peki İngiltere’deki restoranlar için bu durumun maliyeti ne?
EN AZ 200 STERLİN
Doğu Sussex'te bir İtalyan restoranı olan La Bella Vista'nın sahibi Aldo Esposito, "Yaklaşık üç ayda üç kez başımıza geldi" derken her seferinde faillerin farklı bir yaklaşım kullandığını söylüyor. İlk olay, çok yoğun bir gecede dört kişilik bir masada yaşandı. Yemek siparişi veren müşterilerden biri yemekten sonra yedikleri yiyeceklerden birine yüksek dozda alerjisinin olduğunu iddia ederek personele acilen hastaneye gitmelere gerektiğini söyledi. Öte yandan restoran sahibini suçlamayı da ihmal etmeyen müşteriler 'Bunun parasını ödemiyoruz çünkü hayatımızı tehlikeye attınız' diyerek restrorandan ayrılırken masada 200 sterlinlik siparişten bir kırık bile kalmamıştı.
İkinci olay da ilkini aratmadı. ‘Ye ve tüy’ vakaları restorana gelen sekiz çocuk ve dört yetişkinden oluşan grubun 400 sterlinden fazla yiyecek sipariş etmesiyle devam etti. Üçüncü olay ise, gerçek bir "ye ve tüy" vakasıydı. Restoranın bahçesinde oturan üç kadın, 300 sterlinlik hesap biriktirdi ve ödeme yapmadan koşa koşa kaçtı.
EKONOMİK KRİZ Mİ ETKİLİYOR?
2018'de yapılan bir anket, 20 kişiden birinin yemek parasını ödemeden kaçtığını ortaya çıkarırken Hampshire ve Wight Adası'nın Polis komiseri Donna Jones'a göre, ‘ye ve tüy’ olayları hızla artıyor. Yaşam maliyeti birçok haneyi derinden etkilerken İngiltere ve Galler'deki hırsızlık vakaları 20 yıllın zirvesinde. Ulusal İstatistik Ofisi'ne göre 2023'te bildirilen olaylar 2022'ye göre yüzde 33 oranında arttı. Jones bu gibi vakaların ‘tipik hırsızlık’ olduğuna inanmadığını söylerken işletmeleri ‘görüntüleri ve hırsızlık olayını çevrimiçi paylaşmaya’ böylece kişileri sosyal medyada dolaşan görüntüleriyle utandırmaya çağırdı.
Farklı bir uzman görüşü ise bir restoran sahibinin suçlu olduğu iddia edilen kişiye ait bilgi ve görüntüleri paylaşmasının tehlikeli sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor. Uzman, işletme sahiplerini bu hırsızlıklar meydana geldiğinde polise başvurmaya ve herhangi bir kanıt sunmaya teşvik ediyor.
PSİKOPAT DA OLABİLİRLER, NARSİST DE
Edge Hill Üniversitesi’nde Psikoloji profesörü Geoff Beattie ise olaya bambaşka bir boyut katıyorç Birçok ‘ye ve tüy’ vakasında gözlemlediği kişilik özelliklerinden ‘karanlık üçlü’ye dikkat çekiyor. Klinik olmayan psikopati, narsisizm ve makyavelizme atıfta bulunarak ‘Hepsi birlikte çalışıyor’ diyor:
- Psikopatlar diğer insanların duygularını önemsemez veya onlarla empati kurmazlar; makyavelciler amaçlarına ulaşmak için ne gerekiyorsa yaparlar; narsisistler ise ilgi odağı olmayı ve her zaman onaylanmayı severler.
Bu tür özelliklere sahip olmanın hesabı ödemeden ayrılmayı kolaylaştırmasının nedenini görmek kolaydır. "Karanlık üçlü"ye sahip kişiler, çoğumuzun kaçarken hissettiği utanç, suçluluk, kaygı ve yakalanma korkusu gibi duyguları deneyimleme ya da hissetme eğiliminde değildir. Bunun yerine, aldattıkları kişiyle yüz yüze temas halinde olarak daha da güçlenen ‘aldatmanın hazzı’ olarak bilinen bir haz alırlar.